Bạn đang cảm nhận được cái lạnh ngày càng sâu sắc của mùa đông, và nhận ra trời tối nhanh hơn hẳn mọi khi? Đó chính là những dấu hiệu cho thấy chúng ta đã bước vào thời điểm đặc biệt nhất của mùa đông: Tiết Đông Chí.
Vậy ngày Đông Chí thực chất là gì? Nó có ý nghĩa như thế nào về mặt khoa học và văn hóa? Và quan trọng nhất, ngày Đông Chí năm 2025 rơi vào ngày nào? Bài viết này sẽ giải đáp tất cả những thắc mắc đó của bạn.
Ngày Đông Chí là ngày gì? Đông Chí 2025 là ngày nào
1. Ngày Đông Chí là ngày gì?
“Đông Chí” (冬至) là một trong 24 tiết khí của lịch Trung Quốc cổ đại, cũng được sử dụng phổ biến ở Việt Nam và nhiều nước Á Đông. Về mặt ngữ nghĩa, “Đông” có nghĩa là mùa đông, còn “Chí” có nghĩa là cực điểm, đỉnh điểm.
Như vậy, hiểu một cách đơn giản, Đông Chí là thời điểm giữa mùa đông, khi mà đặc điểm của mùa đông (sự lạnh giá, bóng tối) đạt đến cực điểm.
Tuy nhiên, Đông Chí không chỉ là một khái niệm văn hóa mà còn là một sự kiện thiên văn học chính xác:
Dưới góc độ Thiên văn học: Đêm dài nhất trong năm
Trái Đất quay quanh Mặt Trời theo một quỹ đạo hình elip, đồng thời tự quay quanh trục của mình. Điều quan trọng là trục của Trái Đất không thẳng đứng mà nghiêng một góc khoảng 23,5 độ so với mặt phẳng quỹ đạo. Chính độ nghiêng này tạo ra các mùa trong năm.
Vào ngày Đông Chí:
- Bắc bán cầu (nơi có Việt Nam): Nghiêng xa Mặt Trời nhất trong cả năm.
- Tia nắng Mặt Trời: Chiếu vuông góc xuống Chí tuyến Nam (Tropic of Capricorn) ở vĩ độ 23°26′ Nam.
Hệ quả: Đây là ngày mà Mặt Trời lên thấp nhất trên bầu trời vào buổi trưa tại Bắc bán cầu. Do đó, chúng ta sẽ trải qua ngày ngắn nhất và đêm dài nhất trong năm. Ngược lại, ở Nam bán cầu, đây lại là ngày Hạ Chí với ngày dài nhất và đêm ngắn nhất.
Dưới góc độ Khí hậu tại Việt Nam: Bắt đầu đợt rét khốc liệt nhất
Mặc dù về mặt thiên văn, Đông Chí là “giữa đông”, nhưng về mặt khí hậu thực tế tại Việt Nam (đặc biệt là miền Bắc), tiết Đông Chí thường đánh dấu sự khởi đầu của giai đoạn khắc nghiệt nhất mùa đông.
Sau mốc thời gian này, các khối không khí lạnh từ phương Bắc (gió mùa Đông Bắc) thường hoạt động mạnh mẽ hơn, tần suất dày đặc hơn, gây ra các đợt rét đậm, rét hại kéo dài. Nhiệt độ thường giảm sâu, trời hanh khô buốt giá hoặc ẩm ướt kèm mưa phùn gió bấc. Đây là thời điểm người nông dân cần đặc biệt chú ý bảo vệ cây trồng và vật nuôi.
2. Đông Chí 2025 là ngày nào?
Không giống như các ngày lễ cố định theo dương lịch (ví dụ: Giáng sinh 25/12) hay âm lịch (ví dụ: Tết Nguyên Đán mùng 1/1), ngày Đông Chí thay đổi hàng năm, thường dao động trong khoảng từ ngày 21 đến ngày 22 tháng 12 dương lịch.
Cụ thể, ngày Đông Chí năm nay chính là:
👉 Hôm nay, Chủ nhật, ngày 21 tháng 12 năm 2025 (Dương lịch)
Nếu tính theo Âm lịch, ngày Đông Chí 2025 rơi vào ngày 02 tháng 11 năm Ất Tỵ.
Khoảnh khắc Sóc (thời điểm chính xác về mặt thiên văn) của tiết Đông Chí năm nay diễn ra vào khoảng 22:03 giờ Việt Nam ngày 21/12/2025.
3. Ý nghĩa đặc biệt của ngày Đông Chí
Ngày Đông Chí mang nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc, vượt ra ngoài một hiện tượng thời tiết đơn thuần:
- Triết lý “Âm cực dương hồi”: Trong quan niệm của Dịch học và triết học phương Đông, Đông Chí là thời điểm “Âm khí” đạt đến cực thịnh (đêm dài nhất, trời lạnh nhất). Nhưng theo quy luật tự nhiên, vật cùng tất phản, khi Âm đạt cực đại thì cũng là lúc Dương khí bắt đầu sinh sôi, nảy nở. Do đó, Đông Chí được coi là một điểm khởi đầu cát tường, báo hiệu sự hồi sinh của ánh sáng, hơi ấm và sự sống. Ngày xưa, nó còn được coi trọng như một ngày Tết (Đông Chí đại như niên).
- Ngày của sự đoàn viên, sum vầy: Giữa tiết trời giá lạnh của ngày Đông Chí, không gì quý giá hơn hơi ấm của tình thân. Đây là dịp để các gia đình quây quần bên nhau. Theo truyền thống của nhiều nước Á Đông, người ta thường ăn những món ăn nóng, có tính dương để giữ ấm cơ thể và cầu may mắn, sự tròn đầy, viên mãn như: chè trôi nước (bánh trôi tàu), súp đậu đỏ, sủi cảo…
Hôm nay, Đông Chí 2025 đã đến. Hãy dành một chút thời gian để cảm nhận sự thay đổi của đất trời trong ngày có đêm dài nhất năm này. Đừng quên giữ ấm cho bản thân và những người thân yêu, cùng nhau thưởng thức một món ăn nóng hổi để đón nhận nguồn “dương khí” mới đang bắt đầu sinh sôi, hứa hẹn một mùa xuân ấm áp đang đến gần.
